Video gedeeld in foute context

Maleisische begrafenisoefening staat los van conflict Gaza

09.11.2023, 13:07 (CET)

Het komt weleens voor dat mensen pretenderen lijken te zijn. Dat hoeft niet misleidend, maar kan onschuldigere motieven hebben. Op sociale media worden conclusies echter snel getrokken.

De term "Pallywood" maakt sinds het huidige conflict tussen Israël en Hamas opgang op sociale media. De samentrekking tussen 'Palestina' en 'Hollywood' wordt gebruikt om aan te duiden dat beelden van Palestijnse slachtoffers in werkelijkheid acteurs zouden tonen. Dat gebeurt nu ook bij deze video van een persoon in een lijkdoek die de ogen opent. Dat het geen echt lijk is, lijkt wel duidelijk, maar heeft het iets met Palestina te maken?

Beoordeling

Deze video toont een cursus in islamitische begrafenisrituelen in Maleisië. De video staat al sinds augustus online en kan dus ook niets met het huidige conflict in Gaza te maken hebben.

Feiten

Sinds het uitbreken van het huidige conflict tussen Israël en Hamas worden sociale media overspoeld door mis- en desinformatie over wat er gaande is. Beelden die niets met het conflict te maken hebben worden gedeeld alsof ze de laatste stand van zaken in Gaza tonen. Dat is met deze gedeelde video niet anders, zoals factcheckers Shayan Sardarizadeh van de BBC en Mohammed Zubair van Altnews, al ontdekten.

De beelden werden al in augustus op TikTok geplaatst en kunnen dus niets te maken hebben met het huidige conflict in Gaza. Het onderschrift bij de video en de commentaren zijn allen in het Maleisisch, en wat te zien zou zijn is wat in het Maleisisch 'Pengurusan Jenazah' heet.

Begrafeniscursus 

Dit is een cursus waarin de islamitische begrafenisrituelen worden aangeleerd. Een zoektocht op Youtube en TikTok naar de term levert in ieder geval veel video's op die een gelijkaardige cursus laten zien. 

Om zeker te zijn dat de video niet in Gaza is opgenomen, achterhaalde Deutsche Presse-Agentur (dpa) de exacte locatie van de beelden. In een andere video van hetzelfde TikTok-account is via de nummerplaat te zien dat de eigenaar een bromfiets heeft die geregistreerd is in de staat Pahang. En in de origineel gedeelde video wordt in de commentaren een paar keer verwezen naar een 'IKM' instituut of moskee. 

Een zoektocht op Google Maps naar 'IKM' in de staat Pahang levert een moskee op bij een opleidingsinstituut in de stad Pekan. Op de Facebookpagina van dit instituut zijn meteen foto's terug te vinden die met zekerheid laten zien dat het hier om de moskee uit de video gaat. 

Een zoektocht op TikTok naar deze moskee levert ook nog een video op van dezelfde cursus die een dag later dan de eerste video online geplaatst werd. Zo is in beide video's een man met roze polo te herkennen, die de docent lijkt, en dragen verschillende deelnemers hetzelfde groene kaartje rond hun nek.

De beelden tonen dus een begrafeniscursus in de Maleisische stad Pekan, die alvast voor 20 augustus plaatsvond. De mensen in lijkdoeken pretenderen op geen enkele manier slachtoffers te zijn, maar worden gebruikt als voorbeeld voor hoe je met lijken moet omgaan. 

(Stand van zaken: 09.11.2023)

Links

Facebookpost (gearchiveerd, gearchiveerde video)

Tiktokvideo (gearchiveerd)

Wat is het verschil tussen misinformatie en desinformatie? (gearchiveerd)

Bericht Shayan Sardarizadeh en Mohammed Zubair op X (gearchiveerd hier en hier)

Begrafenisrituelen Maleisië (gearchiveerd)

Zoekresultaat Youtube en TikTok (gearchiveerd hier en hier)

TikTokvideo II (gearchiveerd)

Nummerplaten Maleisië (gearchiveerd)

Pahang, Pekan en Masjid Ikm Tan Sri Yahya Ahmad op Google Maps (gearchiveerd hier, hier en hier)

Facebookpagina en -foto's I & II (gearchiveerd hier, hier en hier)

TikTokvideo III (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.