Geen pop

Kindje in video vermoedelijk gedood door Israëlische bommen

25.10.2023, 14:09 (CEST)

De oorlog tussen Israël en Hamas wordt ook online uitgevochten met propaganda en desinformatie. Voor de bewering dat een gedood Palestijns kindje een pop zou zijn, ontbreekt elk bewijs.

Let op: de links in dit artikel kunnen schokkende beelden bevatten.

Een video toont het lichaam van een klein kindje in een witte lijkwade, met verwondingen in het gezicht, dat door een man aan een andere man wordt overgedragen. Op Facebook en X, waaronder op het officiële account van de staat Israël, wordt echter beweerd dat het filmpje géén dood kindje toont, maar een pop. "Dit laat zien hoe hard de leugenachtige en lasterlijke propaganda-afdeling van Hamas en de Palestijnen aan het werk is," schrijft een Facebookgebruiker. Maar is er enig bewijs voor de bewering?

Beoordeling

Nee, er is geen enkel bewijs dat de video een pop zou tonen, in plaats van een dood kindje. Ten minste twee fotografen maakten foto’s van het kindje en bezweren dat het geen pop was. Deutsche Presse-Agentur (dpa) zag aanvullende foto’s die gruwelijk echt lijken. De video is gemaakt bij een ziekenhuis in Gaza-stad, waar toen al dagenlang burgerslachtoffers vielen door bombardementen.

Feiten

De video die op Facebook wordt gedeeld, toont een dood kindje in een witte lijkwade. Het kindje wordt door een man in een grijs poloshirt aan een andere man in een rood T-shirt gegeven.

De bewering dat het hier om een pop gaat, lijkt afkomstig van een X-account dat wordt beheerd door het Team Digitale Diplomatie van het Israëlische Ministerie van Buitenlandse Zaken. Op Facebook gaat het bericht verder rond, met de extra bewering dat Hamas ondertussen hun fout inzag en het bericht verwijderde.

De oorspronkelijke beelden

Van die beweringen klopt niets. Ten eerste was de video, in een iets langere versie van hogere kwaliteit, op 23 oktober nog altijd terug te vinden op dit Telegramkanaal van Hamas. Het was daar gepubliceerd in de avond van 12 oktober 2023. Ondertussen is Telegram begonnen met het verwijderen van aan Hamas gelinkte pagina's. Het lijkt er op dat het kanaal met de video daarom niet meer online staat.

Bovendien werd de video niet als eerste door Hamas geplaatst. Voor zover na te gaan, verscheen de video voor het eerst op de Instagrampagina van de Palestijnse fotograaf Momen el Halabi. Hij plaatste de video op 12 oktober 2023, om 13:59 uur GMT (Greenwich Mean Time). Dat is te controleren door met de rechtermuisknop op de post te klikken en vervolgens de optie "inspecteren" te selecteren.

Deutsche Presse-Agentur (dpa) benaderde El Halabi via Instagram en hij reageerde als volgt: "Hallo. Het is waar dat ik de foto's en video heb gemaakt. Het kind is geen pop, maar een echt kind dat werd gedood door vliegtuigen van de Israëlische bezetter door het bombarderen van een woonwijk in de Al-Zaytounbuurt in Gaza-stad. De naam van het kind is Omar Al-Banna. Leeftijd: 4 en een half jaar. De foto's zijn genomen op 12 oktober 2023 in het Al-Shifa ziekenhuis in Gaza-stad."

El Halabi deelde andere foto’s die hij maakte met dpa, waarop hetzelfde kindje en dezelfde man met het grijze poloshirt te zien zijn. Op twee van de foto’s zijn de ogen van het kindje nog gedeeltelijk geopend. Het lijkt onmogelijk dat het hier om een pop gaat. Echter was het tot op heden niet mogelijk om de identiteit van het jongetje onafhankelijk te verifiëren.

Meer bewijsmateriaal

De video is inderdaad gemaakt bij het Al-Shifa ziekenhuis in Gaza-stad. Dit is te lezen op het bord dat bij de ingang hangt, dat aan het begin van de video is te zien. Wanneer men de video op verschillende momenten stilzet en vervolgens inzoomt, is de tekst "Shifa Hospital Emergency Department" te lezen. Deze spoedeisende hulp is volgens het bord in 2023 heropend na een "upgrade" in samenwerking met het Rode Kruis - wat wordt bevestigd op de website van het Rode Kruis. Op foto’s van het Al-Shifa ziekenhuis op Google Maps is inderdaad dezelfde omgeving te herkennen die in de video te zien is.

Op de dag dat El Halabi zijn video daar maakte, legde ook AFP-fotograaf Mohammed Abed dezelfde mensen vast, op deze en deze foto. De foto’s tonen onmiskenbaar dezelfde man, met zijn grijze poloshirt, met het rode Ralph Lauren logo op de borst. Ook zijn kalende hoofd, zijn baard en de ringen om zijn beide ringvingers zijn zowel op de foto als in de video te zien. Ook de man naast hem, met het rode shirt en het horloge om zijn linkerpols, is te herkennen uit de video.

Het onderschrift bij de tweede foto komt overeen met het verhaal van El Halabi: "Een Palestijnse man houdt een in een lijkwade gewikkeld kind vast tijdens een begrafenis voor slachtoffers die vielen in een gebouw dat getroffen werd door luchtaanvallen, terwijl felle gevechten tussen Israël en de Hamasbeweging voor de zesde opeenvolgende dag doorgaan in Gaza-stad op 12 oktober 2023."

Desgevraagd door AFP verduidelijkte Mohammed Abed: "Deze foto is genomen bij het Al-Shifa ziekenhuis, naast het mortuarium, waar de slachtoffers werden bewaard. [...] Het gezicht van het kind is heel duidelijk. [...] Dit is het lichaam van een echt kind, een slachtoffer dat gedood werd door bombardementen (luchtaanvallen), zeker geen pop."

Conclusie

Twee ooggetuigen, die foto’s en video’s maakten van de twee mannen met het dode kindje, zeggen ervan overtuigd te zijn dat het kindje echt was en geen pop. De bewering dat de video een pop zou tonen, lijkt alleen gestoeld op het feit dat het gezichtje van het kindje er strak en wasachtig uitziet. De aanvullende foto’s die dpa verkreeg van El Halabi zien er echter zo levensecht en gruwelijk uit, dat de redactie niet kan geloven dat het hier om een pop gaat.

Bovendien is bekend dat er sinds 7 oktober - na de bloederige aanslagen van Hamas in Israël - dagelijks burgerslachtoffers vallen in de Gazastrook door Israëlische bombardementen. Deze beelden van AFP tonen hoe Gaza-stad op 12 oktober onder vuur werd genomen. Ook Amnesty International bericht over de bombardementen op Gaza tussen 7 en 12 oktober, waarbij is vastgesteld dat er vele burgerslachtoffers vielen, waaronder veel kinderen.

Inmiddels zijn er sinds het oplaaien van het conflict op 7 oktober meer dan 5.700 Palestijnen omgekomen, melden onder andere de VN en AP. Aan Israëlische zijde vielen meer dan 1.400 doden, waarvan de meeste tijdens de aanval van Hamas op 7 oktober.

(Stand van zaken 25.10.2023)

Links

Facebookpost (gearchiveerd, video gearchiveerd)

X Israël (gearchiveerd)

Telegram @Hamas 12 oktober (gearchiveerd, gearchiveerde post)

Artikel Calcalist Tech (gearchiveerd)

Instagram Momen El Halabi oorspronkelijke video (gearchiveerd)

Shifa ziekenhuis Google Maps (gearchiveerd)

Rode Kruis Shifa ziekenhuis (gearchiveerd)

Foto’s Shifa ziekenhuis Maps (gearchiveerd)

Foto’s Mohammed Abed I & II (gearchiveerd hier en hier)

Factcheck AFP (gearchiveerd)

AFP beelden beschietingen (gearchiveerd, gearchiveerde video)

Amnesty over beschietingen (gearchiveerd)

Update conflict VN (gearchiveerd)

Update conflict AP (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.