Aardbeving in Marokko

Fictieve apocalyptische video wordt voor waar aangezien

12.09.2023, 14:55 (CEST), laatst geüpdate: 13.09.2023, 15:10 (CEST)

Na een natuurramp gaan online vaak de wildste theorieën rond over de oorzaak; meestal een kwade kracht, in plaats van simpelweg de natuur. Ook na de aardbeving in Marokko gaat zulk nepnieuws rond.

Politiesirenes klinken, knallen vliegen om de oren en in de lucht spat een bewegend licht uit elkaar: chaos alom. Volgens sommige sociale mediagebruikers zou deze video de gebeurtenissen kort voor de aardbeving in Marokko van afgelopen weekend laten zien. Zou dit mysterieuze licht iets met het natuurgeweld te maken hebben? Om daarover door te kunnen mijmeren, moeten we wel eerst weten of de video echt afgelopen weekend in Marokko genomen is.

Beoordeling

Nee, de video heeft niets met de aardbevingen in Marokko te maken. Het filmpje is gemaakt door de kunstenaar Jay Hideaway, die 'Apocalyptic Video Art' maakt, en is dus fictief. Het staat al meer dan drie jaar online.

Feiten

Via een reverse image search met een screenshot uit het filmpje, zijn andere versies van de video te vinden, zonder het grote witte tekstblok. Door met dit volledige beeld wederom aan de hand van een reverse image search verder te zoeken, is het origineel te vinden op het platform OpenSea.

Dat is een website waar in NFT's gehandeld wordt en waar onder andere kunstenaars dus hun eigendomsrecht bij digitaal werk kunnen verkopen.

De eigenaar van de video blijkt kunstenaar Jay Hideaway te zijn. Volgens zijn profiel maakt hij 'Original Apocalyptic Video Art'. Dat blijkt ook duidelijk uit zijn Tiktokprofiel, dat vol staat met filmpjes van apocalyptische taferelen.

Ook op zijn TikTokpagina is het filmpje terug te vinden, en daar kunnen we zien dat het al in mei 2020 online werd gezet en een fictieve 'UFO sighting' in Los Angeles zou moeten voorstellen.

De man achter de kunstenaar

Over Jay Hideway is verder weinig te vinden, dus gaat het hier waarschijnlijk om een kunstenaarsnaam. Wie er precies achter zit is niet met volle zekerheid te zeggen. Op TikTok zijn wel reactievideo's te vinden op het filmpje, waarin verwezen wordt naar het profiel 'Andy Fortenbacher'. Klik je op de profielnaam, dan kom je weer op het profiel van Jay Hideaway uit. Een gearchiveerde versie van de UFO-TikTok toont ook aan dat het profiel eerst de naam 'andyfortenbacher' had. Alles wijst er dus op dat het profiel van naam is veranderd.

In de VS leeft daadwerkelijk een Andy Fortenbachter uit Los Angeles, die voor film schrijft, regisseert en produceert. Onder andere voor zijn eigen bedrijf 'Jaywalk Productions'. Uit trailers van zijn werk valt op te maken dat het veelal griezelige films zijn, met veel visuele effecten. Deutsche Presse-Agentur zocht contact met deze Fortenbacher voor een bevestiging, maar kreeg tot op heden geen antwoord.

Aardbeving Marokko

Op vrijdagavond 8 september vond een zware aardbeving van 6,8 op de schaal van Richter plaats. Het epicentrum lag ten zuiden van Marrakech. Het dodenaantal ligt op moment van schrijven al boven de 2800. Onder het puin wordt nog steeds naar overlevenden gezocht.

(Stand van zaken: 12.09.2023)

Opmerking: een spelfout werd naderhand verbeterd.

Links

Facebookpost (gearchiveerd, video gearchiveerd)

Over reverse image search (gearchiveerd)

Andere versie video (gearchiveerd, video gearchiveerd)

Originele video op OpenSea (gearchiveerd)

Over OpenSea & over NFT's (gearchiveerd hier en hier)

Profiel Jay Hideaway op OpenSea (gearchiveerd)

TikTok profiel Jay Hideaway (gearchiveerd)

TikTok video Jay Hideaway (gearchiveerd)

TikTokduet met andyfortenbacher (gearchiveerd)

Gearchiveerde TikTokvideo Andy Fortenbacher

Over Andy Fortenbacher website & LinkedIn (gearchiveerd hier en hier)

Over de aardbeving hier en hier (gearchiveerd hier en hier)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.