Screenshot leidt tot foute aannames over temperatuur Corsica

Het ziet er best vreemd uit: een teksbanner onderaan het scherm geeft aan dat het op Corsica warmer dan 42 graden is, terwijl in beeld een thermometer slechts 32 graden aangeeft. Op sociale media zijn meerdere gebruikers overtuigd van de slechte wil die hieraan ten grondslag zou liggen: de media fabriceert dat er een hittegolf is, terwijl ze per ongeluk beelden gebruiken die het tegendeel aantonen. Maar vallen dat soort verstrekkende conclusies wel te trekken uit één screenshot zonder context? 

Beoordeling

Het screenshot geeft zonder context de onjuiste indruk dat CNEWS foute temperaturen op Corsica meldt. De desbetreffende uitzending berichtte over een meting van meer dan 42 graden op Corsica. Het beeld van de thermometer aan de apotheek is van een dag eerder, waarvan CNEWS zich goed bewust is dat die 32 graden aangeeft. 

Feiten

Door te zoeken op de woorden die rechts op de apotheek zichtbaar zijn, valt snel te ontdekken dat het screenshot wel degelijk Corsica toont, namelijk een apotheek in de kuststad Bastia. De half zichtbare tekst links in beeld leert dat het screenshot is genomen van het praatprogramma Face à l'info été, van de televisiezender CNEWS.

In de uitzending van 18 juli 2023 wordt in het begin een kort overzicht van het nieuws van de dag gegeven. Op seconde 22 is de thermometer van de apotheek te zien, terwijl onderaan zichtbaar is dat op Corsica temperaturen van boven de 42 graden zijn gemeten. Het segment gaat erover dat in Corsica een verhoogd waakzaamheidsniveau vanwege de hittegolf werd uitgeroepen. 

Het beeld van de apotheek is genomen uit een reportage die in de ochtend van 18 juli online kwam en beelden toont van 17 juli. Dat blijkt ook uit het feit dat linksboven in de screenshot achter Haute-Corse 'hier' (gisteren) te lezen is.

Dat het hier om Bastia gaat, zegt de vertelstem meteen in het begin, net als dat de thermometer van de apotheek 32 graden aangeeft. Dat de thermometer in Bastia op 17 juli 32 graden mat, lijkt overigens niet onlogisch.

Weerstation in het binnenland

In de reportage is echter geen sprake van dat er op Corsica temperaturen van meer dan 42 graden zijn gemeten. Er wordt wel gezegd dat men voor 18 juli verwacht dat de temperaturen boven de 40 graden zullen uitkomen, wat ook zo zal blijken.

De meting van 42,8 graden werd namelijk maar rond 15u op 18 juli gedaan in Castirla (sommige media spreken van 42,3 graden), en kon dus nog niet in een reportage zitten die opgenomen werd op 17 juli. Castirla is een plek in het binnenland van Corsica. Dat in een kuststad als Bastia lagere temperaturen worden opgetekend, is niet meer dan normaal. Deze temperatuur is alvast de warmste die ooit in het meetstation in Castirla werd opgetekend, waarbij de vorige warmste temperatuur in 1983 41,5 graden bedroeg.

De Franse televisie was dus niet bezig met het manipuleren van de perceptie van een hittegolf. Ze gebruikten beelden van een dag eerder om nieuws over hoge temperaturen te brengen. Wie daadwerkelijk het stuk op tv zag, kreeg deze informatie mee. Wie enkel een screenshot zonder context online zag, niet.

Dat wil echter niet zeggen dat het rapporteren van deze temperaturen in de media niet bekritiseerd kan worden. Zoals factchecker Rien Emmery ook al opmerkte, is het meetstation in Castirla namelijk verre van ideaal geplaatst voor betrouwbare metingen. Het is namelijk een station van klasse 5, op een schaal van 1 tot 5, waarbij vijf het slechtst is. Een meting in een station van klasse 5 kan een paar graden afwijken. 

Het klopt dus wel dat de meting van 42,8 graden een record voor dat station is, maar wat de meteorologische waarde van die meting is, lijkt minder duidelijk. 

(Stand van zaken: 25.07.2023)