Vooral de mens is verantwoordelijk voor de aardopwarming

We kunnen er niet onderuit: de aarde warmt op. Dat dit vooral door toedoen van de mens komt, daar kan niet iedereen zich in vinden. Volgens deze Facebookgebruikers heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA nu toegegeven dat klimaatverandering natuurlijk is, en veroorzaakt wordt door de zon. Een artikel op de website Frontnieuws zou hier meer achtergrond bij geven. Maar wat zegt de NASA werkelijk en klopt er iets van het Frontnieuwsverhaal?

Beoordeling

De NASA heeft niet beweerd dat de opwarming van de aarde door de zon veroorzaakt wordt. Integendeel: de NASA toont juist aan dat de zon niet verantwoordelijk is voor de snel stijgende temperatuur op aarde van de laatste decennia. Die opwarming is toch echt door de mens beïnvloed.

Feiten

De screenshot en het gedeelde artikel op Facebook voeren naar deze bijdrage van mei 2020 op de blogsite Frontnieuws. Artikelen van Frontnieuws zijn al vaker onder de loep genomen in de factchecks van Deutsche Presse-Agentur (dpa), omdat ze desinformatie bevatten (zie enkele voorbeelden hier, hier en hier).

Dat blijkt ook nu weer het geval. Er is namelijk geen wetenschappelijk bewijs dat de zon verantwoordelijk is voor de recente, snelle opwarming van de aarde. Dat schrijft ook de NASA zelf in onder andere deze twee artikelen. De zon heeft maar tot een bepaalde hoogte invloed op het klimaat van de aarde. De snelle opwarming van de laatste decennia kan hiermee niet verklaard worden.

Beperkte invloed van de zon

NASA noemt hiervoor ook enkele bewijzen. Zo is de hoeveelheid energie van de zon die de aarde bereikt sinds 1750 vrij constant, en niet noemenswaardig toegenomen. Deze zonnestraling kan dus niet de aandrijvende kracht zijn achter de recente opwarming van de aarde.

Daarnaast zou de hele atmosfeer moeten opwarmen, als de zon hiervoor verantwoordelijk zou zijn. De zonnestralen dringen immers door de hele atmosfeer voor ze het aardoppervlak bereiken. Dit is echter niet het geval: wetenschappers meten een opwarming aan het zee- en aardoppervlak, maar de hogere atmosfeer koelt juist af. Deze afkoeling wordt verklaard door meer CO2 in de lucht.

Milankovitch cycli

In het artikel op Frontnieuws wordt een theorie van de Servische wetenschapper Milankovitch aangehaald om te bewijzen dat de mens niets met klimaatverandering te maken zou hebben, en het allemaal aan de zon toe te wijzen is. Dit is echter een volledige verdraaiing van de feiten.

Milankovitch zocht aan het begin van de twintigste eeuw naar verklaringen voor de verschillende ijstijden die de aarde heeft gekend. Na lange berekeningen kwam hij tot de conclusie dat deze veroorzaakt zijn door de wisselende positie van de aarde ten opzichte van de zon.

De vorm van de baan die de aarde om de zon draait, varieert namelijk van cirkelvormig naar ellipsvormig, waardoor in sommige periodes de afstand tot de zon groter is dan in andere. Deze cyclus van cirkel- naar ellipsvormig en weer terug duurt 96.000 jaar. Ook de schommeling van de aarde ten opzichte van haar eigen as en de hoek waarin de aarde op de zon staat, wisselen per periode van respectievelijk 23.000 en 41.000 jaar. Al deze factoren beïnvloeden de hoeveelheid zonlicht die de aarde raakt, en dus ook of we in een zogenoemde glaciale of interglaciale periode zitten.

Cycli van de lange termijn

Warme en koude periodes wisselen elkaar hierdoor af, zonder dat de mens er iets aan kan doen. Het gaat binnen deze zogenoemde Milankovitch cycli echter wel om periodes van duizenden tot honderdduizend jaren. Deze lange termijn cycli zijn dus geen verklaring voor de huidige, rappe opwarming van de aarde, legt ook de NASA uit.

Wetenschappers zijn het er over eens dat deze recente opwarming aan de mens is toe te schrijven: door het verbranden van fossiele brandstoffen zijn in relatief korte tijd veel broeikasgassen in de lucht gekomen, waardoor de aarde versneld opwarmt.

(Stand van zaken: 02.05.2023)