Klimaatactivisten protesteren voor klimaat

Klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR) zouden protesteren omdat ze ervoor betaald krijgen, zo wordt beweerd in een vaak gedeelde Facebookpost. De post toont een artikel van de Telegraaf, waarin lijkt te staan dat klimaatactivisten tot wel 2.000 euro per maand ontvangen "om kruispunten te blokkeren en het verkeer te ontwrichten". Ook in andere posts (hier, hier) wordt gespeculeerd over betaling. Is dit wel een eerlijke weergave van de feiten?

Beoordeling

Nee, de bewering is onjuist. XR betaalt geen klimaatactivisten. Vrijwilligers kunnen in sommige gevallen een onkostenvergoeding of vrijwilligersbijdrage krijgen. Die bedraagt zeker geen 2.000 euro per maand: in Nederland is de bovengrens volgens XR 170 euro per maand en 1.700 euro per jaar. De bewering lijkt afkomstig uit een artikel van de Telegraaf, maar dat artikel - op zichzelf ongenuanceerd - is in de Facebookpost bewerkt.

Feiten

Klimaatactivisten bezetten op 28 januari de A12 bij Den Haag, na een oproep van de activistische beweging Extinction Rebellion (XR), om te protesteren tegen overheidssubsidies op fossiele brandstoffen. Al snel verscheen op Facebook het gerucht dat de actievoerders betaald zouden krijgen om deel te nemen aan het protest.

Een veelgedeelde Facebookpost, toont een artikel van de Telegraaf. Wie de kop "Klimaatdemonstranten krijgen betaald" intypt bij Google, kan al snel het hele artikel vinden. Het blijkt te gaan om een oud artikel uit oktober 2019.

Het artikel begint inderdaad met die suggestieve kop. Wie verder leest, ziet echter dat de Telegraaf de bewering zelf al iets afzwakt. Een woordvoerder van XR wordt geciteerd, die vertelt dat "een beperkt aantal demonstranten" een "vrijwilligersbijdrage" krijgt. Volgens de woordvoerder waren dit mensen die "vijftig tot zestig uur per week" hebben besteed aan "de goede zaak." Ze zouden een klein bedrag van "zo’n 170 euro per maand" krijgen. De woordvoerder wist niet om hoeveel mensen het zou gaan.

Bewerkt artikel

De Facebookpost toont een bewerkte versie van dit Telegraafartikel. Er is zodanig in het artikel geknipt, dat het lijkt alsof de krant schrijft dat de Nederlandse tak van XR "ruim 2000 euro per maand" betaalt aan demonstranten, net zoals de Engelse tak dat volgens de Telegraaf zou doen. Wie het hele artikel leest, ziet echter dat dat bedrag alleen in verband met de Engelse tak van XR wordt genoemd.

Waar de Telegraaf op baseert dat Engelse activisten van XR ruim 2.000 euro per maand zouden krijgen om te demonstreren, is onduidelijk. De Telegraaf heeft niet gereageerd op vragen van Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Op de website van de Britse tak van XR is hierover in ieder geval niets te vinden. Niemand wordt als zijnde "personeel" betaald, is in de FAQ te lezen. Wel krijgt ongeveer drie procent van de vrijwilligers een vergoeding om te helpen voorzien in levensonderhoud. Het maximumbedrag voor fulltime vrijwilligers is 400 Britse pond per week; 200 pond voor parttime vrijwilligers (zie pagina 4 in dit XR-document). Vrijwilligers worden gevraagd niet meer te declareren dan nodig voor de basale levensbehoeften.

Vrijwilligersvergoeding

In 2019 ging de Volkskrant al na of de suggestie die de Telegraaf wekte wel klopte. De Volkskrant sprak met dezelfde woordvoerder van de Nederlandse tak van XR die ook door de Telegraaf werd geciteerd. Tegen de Volkskrant zei hij nog explicieter: "Extinction Rebellion betaalt geen demonstranten om de straat op te gaan".

Hij bevestigde wederom dat XR sommige vrijwilligers, die veel tijd steken in het organiseren van protestacties, een vergoeding van 170 euro uitkeert. Zij moeten een vrijwilligerscontract tekenen en "aangeven dat zij het geld echt nodig hebben". De woordvoerder wist inmiddels dat tot dan toe, in oktober 2019, vier mensen zo’n contract hadden ondertekend.

Deze informatie komt overeen met de statuten van de Stichting Vrienden van XR, die het nastreven van de doelen van XR financieel ondersteunt. Daarin staat dat bestuurders geen beloning ontvangen voor hun werkzaamheden (zie punt 8). Wel hebben zij recht op een vergoeding van kosten gemaakt tijdens het werk voor XR. Ook vrijwilligers ontvangen geen beloning - slechts in sommige gevallen een vrijwilligersvergoeding van maximaal 170 euro per maand en 1.700 per jaar, aldus de website.

In reactie op vragen van dpa gaf XR aan dat voor het protest op de A12 bij Den Haag niemand betaald heeft gekregen: zowel niemand van de organisatoren als niemand van de mensen die op de weg zaten.

(Stand van zaken: 07/02/2023)